Yining İlçesi, Yili Nehri Vadisi’nin önemli tahıl üretim merkezlerinden biridir. 2018
yılından bu yana Yining İlçesi’nde dağlık alanlara su taşımaya yönelik altı proje
hayata geçirildi. Burası bir zamanlar ıssız dağlar ve çorak arazilerden ibaretti, şimdi
turizm merkezi oldu
KANG HAOYAN /CHINA TODAY TÜRKİYE --EMMUZ ortasında, Çin’in Xinjiang
Uygur Özerk Böglesi’nin yoğun turizm sezonu sırasında, CCTV’nin eğlence programı
“Çiçekler Çin’de Açıyor” için Yining İlçesi’ne bağlı Kaşgar Kasabası’nda bulunan
Tianshan Çiçek Denizi Turistik Alanı’nda çekim yapıldı.
Bu çekim, zaten popüler olan turistik alanı viral hale getirdi. Yining İlçesi’nden
güneydoğuyadoğru Yining-Dunmazha Otoyolu üzerinden bir saatlik sürüşle Tianshan
Çiçek Denizi Turistik Alanı’na ulaşılır. Dağın eteklerinde, beyaz elbiseli genç kızlar
lavanta tarlalarında kollarını açarak mor okyanusla kucaklaşıyor; dağ yamaçlarında,
çocukların gülümseyen yüzleri güneşte ayçiçeği denizi ile yansıyor; dağın tepesinde,
ayna gibi berrak baraj gölü, mavi gökyüzü, beyaz bulutlar ve renkli karavanların
yansımalarını görüntülüyor...
Buranın her yeri büyüleyici bir pastoral tablo gibi. Kim buranın bir zamanlar ıssız dağ
ve çorak arazi olduğunu hayal edebilirdi?
Son yıllarda Xinjiang İli Kazak Özerk İli, pazar ihtiyaçları doğrultusunda tarımsal yapıyı aktif şekilde düzenleyerek çiçek yetiştiriciliğini büyük ölçüde geliştiriyor.
Suyu dağa çıkardılar
Yining İlçesi, İli Nehri Vadisi’nin önemli tahıl üretim merkezlerinden biridir. Ancak su
kaynaklarının zaman ve mekân dağılımındaki dengesizlik nedeniyle, tarihi su kıtlığı
Kaşgar Kasabası’ndaki 2.6 binden fazla hektarlık dağlık arazinin çölleşme eğilimi
göstermesine neden oldu. Yining İlçesi Su İşleri Müdürlüğü Müdür Yardımcısı Ding
Jian, “Suyu dağa çıkarmak, bu sorunun çözümüdür” ifadesini kullanarak 2018’den bu
yana Yining İlçesi’nin 6 dağa su çıkarma projesi uyguladığını tanıttı. Ding’in
söylediğine göre, Kaşgar Nehri’nin aşağı kesimine bağlı pompajla sulama projesi
Kaşgar Kasabası’nda yerleştirildi. Hükümet 22 milyon yuan yatırım yaparak 2. pompa
istasyonunu inşa etti.
Su aracılığıyla çevredeki 4 bin hektarlık arazi kaynakları entegre edilerek 800 milyon
yuan tutarında yatırım çekildi ve bu yatırımla Tianshan Çiçek Denizi Turistik Alanı
oluşturuldu. Böylece “hükümetin rehberliği - işletmenin ana rolü - endüstrinin geri
beslenmesi” olan sürdürülebilir kalkınma momentumu sağlandı.
Dağa su çıkarılması, “suyun yüksek yerlere akmasını” mümkün kılarak buranın
ekolojik dönüşüm gerçekleştirirken endüstriyi yeniden canlılığa kavuşturdu.
Günümüzde, pompajla sulama projesi kapsamında 1 yüksek konumlu su havuzu ve 2
su depolama havuzu inşa edildi. 15,81 kilometrelik akıllı boru hattı sistemiyle yıllık
18,93 milyon metreküp ek su güvencesi sağlanıyor. Pompa istasyonunun bilgi
otomasyon sistemi sayesinde 4 bin hektarlık tarım arazisinin akıllı sulanması
gerçekleştirildi. Bu da geleneksel sulama yönetimine kıyasla %40 su tasarrufu
sağlıyor. “Bunun getirdiği ekonomik faydalar heyecan vericidir” diyen Ding Jian,
projenin uygulanmasından önce buradaki kuru arazinin her 666 metrekaresinin
ortalama üretim değerinin sadece 150 yuan olduğunu, şimdi bu değerin 15 kat
artarak 2.340 yuan’a ulaştığını belirtti.
Büyük sanayi atılımı
“Yeşil bereketli tarla, altın meyve bahçesi, mor çiçek denizi”ni kapsayan bu proje
alanı, birden fazla gurur verici başarı yarattı. 2023 yılında kış buğdayının yaklaşık 66
hektarlık ekim alanında, her 6.6 hektarlık ekim arazinin buğday veriminin 782,9
kilograma ulaşarak ulusal rekoru kırdı; 2024 yılında yaklaşık 66 hektarlık mısır
arazisinde her 6.6 hektarlık ekim alanının mısır veriminin 1.392,7 kilograma
yükselerek ulusal rekoru yeniledi; 1200 hektarlık meyve bahçesi ve 1466 hektarlık
lavanta tarlası yıllardır sürekli yüksek verim sağlıyor. Bu başarılarla “küçük su
kaynağının büyük endüstriyi harekete geçirmesi” gerçekleşti.
Bunun yanı sıra, özel ekim temelinde, pompajla sulama projesi alanında “tarım
manzara yetiştirir, sanayi kaliteli ürün üretir, kültür-turizm ise deneyim satar”
anlayışıyla üç endüstrinin entegreli bir şekilde geliştiği yeni bir modeli ugyulanıyor.
Ülke genelinde önde gelen on bin tonluk atmosfer kontrollü soğuk hava deposu ve
yağ sabunu ve sıcak sıkım yağı gibi ürünleri tam işleme zinciri, tarımsal ürünlerin
katma değerini artırıyor.
2-Xinjiang İli Kazak Özerk İli’ne bağlı Yining İlçesi’ndeki Tianshan Çiçek Denizi Ulusal Tarım ve Endüstri Bölgesi’nde turistler çiçek tarlalarında keyifle vakit geçiriyor.
Tianshan Çiçek Denizi
Turistik Alanı tarafından sunulan dört mevsimli kültürel ve turistik programla, buraya
her yıl 400 binden fazla turisti geliyor. Xinjiang Tianshan Çiçek Denizi Tarım-Turizm
Grubu Kültür-Turizm İş Departmanı Müdürü Yardımcısı Gao Shaochun, “ ‘Yeme,
konaklama, ulaşım, gezi, alışveriş ve eğlence’den oluşan tam zincir hizmetini sürekli
geliştiriyoruz.” diye söylüyor. Gao’nun söylediğine göre turistler güzel manzaraları
izlerken turist merkezinde lezzetli yemeklerin tadını çıkarabiliyor, lavanta el sanatları
ürünlerinin yapımına katılabiliyor ve yamaç paraşütü gibi çeşitli eğlence programlarını
deneyimleyebiliyor. Yoğun sezona girildiğinde 28 odalı ahşap kamp alanı ve 108
karavanlı kamp alanı dolu olduğu için rezervasyon bile kapanır.
Yıllardır burada yaşayan Gülziye Behit ve ailesi için, son iki yılda bereketli hasatla
gelir de büyük ölçüde arttı. Aileden gençleri, yerli turizm şirketinde istikrarlı bir şekilde
çalışıyor. Ailenin yaşamı giderek daha da güzelleşiyor. Tanıtıldığına göre, pompajla
sulama projesi uygulandığından bu yana, çevredeki köylülere toplamda 9 binden
fazla istikrarlı istihdam fırsatı sağlandı ve mevsimlik iş gücü 200 bin kişiye ulaştı.
Yerlilerin kişi başına düşen ortalama aylık geliri 4 binden fazla yuan arttı. Arazinin
toplu halde kullanılması ve arazi kullanım hakkının transferi yoluyla 800’ü aşkın aile,
yoksulluktan kurtarılıp “kira + maaş + temettü” modeliyle gelirlerini arttırdı.
Günümüzün pompajla sulama projesinin yürütüldüğü bölge, sadece gıda güvenliği
sağlayan bir “tahıl ambarı” değil, aynı zamanda halkın zenginleşmesini sağlayan
“altın toprak” oldu.
